U
stawa z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz.U. 2018 poz. 723, dalej „Ustawa”) implementuje do polskiego porządku prawnego tzw. IV Dyrektywę AML (anti-money-laundering) Parlamentu Unii Europejskiej. Od 13 lipca obowiązują nowe przepisy, jednak to nie koniec zmian, bowiem PE już opublikował projekt V Dyrektywy AML.
INSTYTUCJE OBOWIĄZANE
ENUMERATYWNE WYLICZENIE
Podmioty zobowiązane do stosowania przepisów Ustawy wymienia enumeratywnie art. 2 Ustawy. Katalog jest szeroki, a tworzą go głównie instytucje finansowe, wśród nich: banki, fundusze inwestycyjne, zakłady ubezpieczeń, SKOKi, spółki prowadzące rynki regulowane, przedsiębiorcy świadczący usługi wymiany walut i wiele innych.
NOWE PODMIOTY
[shelf companies services providers] Poza klasycznymi instytucjami finansowymi Ustawa poszerza krąg instytucji obowiązanych do jej stosowania o dwie grupy podmiotów. Pierwsza, to przedsiębiorcy świadczący usługi m. in. w zakresie tworzenia spółek, pełnienia funkcji członka zarządu w spółkach, zapewniania siedziby i adresu prowadzenia działalności gospodarczej oraz adresu korespondencyjnego spółek, działaniu lub umożliwieniu innej osobie działania jako powiernik trustu, który powstał w drodze czynności prawnej, działaniu lub umożliwieniu działania innej osobie jako osoba wykonująca prawa z akcji lub udziałów na rzecz spółek niebędących publicznymi.
[kantory kryptowalut] Drugą kategorią podmiotów, która dotychczas nie była objęta regulacjami są przedsiębiorcy prowadzący działalność w zakresie wymiany walut wirtualnych. PE zareagował na rozwój rynku kryptowalut chcąc ograniczyć możliwości prania pieniędzy poprzez nowe narzędzia.
[10 000 euro w gotówce] Warto odnotować fakt, iż obowiązkom wynikającym z ustawy podlegają przedsiębiorcy którzy przyjmują wpłaty w gotówce w wysokości równej lub przekraczającej równowartość 10 000 euro (wcześniej 15 000 euro).
ZWOLNIENI Z OBOWIĄZKU
Zwolnione spod reżimu ustawy zostały antykwariaty, domy akcyjne, handlujący metalami lub kamieniami oraz przedsiębiorcy prowadzący działalność komisową.
BENEFICJENT RZECZYWISTY
KTO TO?
Beneficjentem rzeczywistym jest osoba, która ma decydujący wpływ na działania podmiotu, czy to w ramach stosunków prawnych, czy faktycznych. Ustawa wprowadza domniemanie bycia beneficjentem rzeczywistym osób, które posiadają więcej niż 25 % udziałów lub akcji w kapitale zakładowym spółki albo 25 % głosów w organie stanowiącym spółki, także jako zastawnik lub użytkownik. Beneficjentem rzeczywistym może być również grupa osób jeśli łącznie spełnia wskazane powyżej kryteria.
REJESTR
Państwa Członkowskie zobowiązane są do prowadzenia centralnego rejestru beneficjentów rzeczywistych. Ustawa zawiera przepisy regulujące powyższą materię, jednak ich wejście w życie zostało odłożone na 13 października 2019 roku. Spółki będą zobowiązane do zgłaszania tożsamości beneficjenta rzeczywistego do rejestru w ciągu 6 dni od ich zarejestrowania lub zmiany w tym zakresie. Podmioty już zarejestrowane będą miały cztery miesiące od dnia wejścia w życie przepisów o rejestrze na zgłoszenie beneficjentów rzeczywistych (13 lutego 2020 roku). Za niedopełnienie temu obowiązkowi przewidziano karę w wysokości do równowartości 1 000 000 euro.
USTAWA AML A INNE PRZEPISY
AML A RODO
Kluczowe jest określenie, czy podmiot jest instytucją obowiązaną w świetle AML. Jeśli dokonamy błędnej oceny grożą nam wysokie kary wynikające z reżimu Ustawy AML lub RODO. Ustawa zobowiązuje do przetwarzania danych klientów i podmiotów zobowiązanych, co daje podstawę do dokonywania tych procesów. Jeśli procesy due diligence wykonywane są, bez zobowiązania AML, a więc dobrowolnie – wymagana jest inna podstawa. Bez, choćby zgody, najsłabszej z podstaw przetwarzania danych, dokonujemy tego nielegalnie, ryzykując otrzymanie kary od PUODO.
AML IV A AML V
Rozwiązania IV Dyrektywy AML są krokiem do ostatecznego ukształtowania europejskich mechanizmów przeciwdziałania praniu brudnych pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Kolejnym etapem ma być przyjęcie V Dyrektywy AML, której projekt został już opublikowany. Nowe przepisy mają doprowadzić do połączenie krajowych rejestrów w taki sposób, aby każdy obywatel wspólnoty mógł weryfikować beneficjentów rzeczywistych.
