Działania budujące pozytywny wizerunek firmy a prawo do odliczenia VAT
Wydatki na działalność społecznie użyteczną pozostają bez związku z działalnością opodatkowaną przedsiębiorcy i nie dają prawa do odliczenia VAT. Tak uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z 29 marca 2017 r. (I SA/Kr 92/17). Wyrok jest nieprawomocny.
Stan faktyczny przedmiotowej sprawy przedstawia się następująco. Spółka zajmuje się sprzedażą czasu reklamowego radia oraz przestrzeni reklamowej w portalu. W związku ze strategią marketingową zamierza upowszechniać działalność społecznie użyteczną w czasie nadawanego programu radiowego i w portalu. Chodziło m.in. o takie obszary jak wspieranie rodziny i systemu pieczy zastępczej, integracja, działalność charytatywna, ochrona i promocja zdrowia, nauka, kultura, sztuka, ekologia itd. W złożonym wniosku o interpretację firma wskazywała, że podejmowanie działań uwzględniających w prowadzonej działalności gospodarczej problematykę społeczną wpływa na postrzeganie jej jako podmiotu odpowiedzialnego społecznie. Jest to jeden z elementów podejmowanej przez spółkę strategii marketingowej.
Upowszechnianie działań społecznie użytecznych i przedstawianie spółki jako podmiotu odpowiedzialnego społecznie może spowodować wzrost słuchalności programu radiowego i zainteresowania portalem (zwiększenie liczby wejść na stronę internetową portalu). Czynniki te są brane pod uwagę przy wyborze środka masowego przekazu, w którym emitowane są reklamy, a w konsekwencji mogą mieć wpływ na przychody spółki. Poziom słuchalności i wejść na strony internetowe ma także wpływ na poziom uzyskiwanego wynagrodzenia z tytułu emisji reklam.
Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, w interpretacji z dnia 11 października 2016 r., sygn. IBPP3/4512-437/16-1/EJ uznał jednak, że brak jest jakiegokolwiek związku pomiędzy zakupem towarów i usług związanych z prowadzoną przez spółkę działalnością społecznie użyteczną a sprzedażą czasu reklamowego w radiu i przestrzeni reklamowej na portalu. Organ podatkowy argumentował, że (…) „brak jest związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy realizacją działalności społecznie użytecznej, o której może być mowa podczas programu radiowego, a potencjalnym zwiększeniem przychodów spółki z tytułu sprzedaży czasu reklamowego”. Tego samego zdania był krakowski WSA.
Działania CSR wzmacniają wizerunek firmy i wpływają na poziom uzyskiwanych dochodów
Działalność społecznie użyteczna, o ile taka jest realizowana przez przedsiębiorcę, stanowi odrębny typ działalności od prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Działania tego rodzaju mogą jednak wykazywać (w większości przypadków pośredni) związek z taką działalnością, a w konsekwencji uzasadniać prawo przedsiębiorcy do odliczenia VAT od nabytych towarów i usług. Warunkiem koniecznym jest jednak, aby działalność społecznie użyteczna realizowana przez podatnika VAT pozostawała w dającym się zidentyfikować związku z jego działalnością opodatkowaną VAT.
Oczywistym celem (i skutkiem) związanym z realizacją tego rodzaju działalności jest kreowanie pozytywnego wizerunku przedsiębiorcy. Działania takie w oczywisty sposób mogą przekładać się na wzrost przychodów uzyskiwanych z tytułu sprzedaży opodatkowanej VAT, czy na inne korzyści dla przedsiębiorcy (np. pozytywne postrzeganie firmy na rynku lokalnym lub ogólnokrajowym – w zależności od skali podejmowanych działań, pozytywne postrzeganie firmy przez obecnych i przede wszystkim – przez potencjalnych, przyszłych kontrahentów).
Aby jednak móc uzasadnić prawo do odliczenia podatku naliczonego od zakupu towarów związanych z działalnością społecznie użyteczną podatnik musi dołożyć odpowiednich starań, aby informacje o prowadzonej przez niego działalności społecznie użytecznej trafiały do właściwych odbiorców, tj. takich podmiotów, wśród których, zgodnie z założeniami danego projektu ma być budowany pozytywny wizerunek firmy (społeczność lokalna, obecni i potencjalni, przyszli kontrahenci).
Należy jednocześnie od powyższej odróżnić sytuację, w której poniesienie danych wydatków następuje przede wszystkim w ramach realizowanej przez przedsiębiorcę działalności społecznie użytecznej, a efekt wizerunkowy ma znaczenie poboczne. O powyższym decydować może przede wszystkim to, czy skala podejmowanych działań i ponoszonych wydatków jest proporcjonalna do oczekiwanego przez przedsiębiorcę efektu biznesowego.
Nierzadko działalność CSR wykazuje cechy działalności o charakterze marketingowym/reklamowym
W przedstawionym powyżej kontekście działalność społecznie użyteczna niewątpliwie wykazuje cechy działalności o charakterze marketingowym/reklamowym. Podobnie jak usługi nieodpłatnej pomocy prawnej, co do których zarówno sądy administracyjne jak i organy podatkowe potwierdzały istnienie związku z działalnością opodatkowaną VAT (a w konsekwencji prawo do odliczenia od wydatków związanych ze świadczeniem tego rodzaju usług), powołując się na marketingowy charakter tego rodzaju działań (odpowiedź z 24 kwietnia 2012 r. podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów – z upoważnienia ministra – na interpelację nr 3376 w sprawie opodatkowania darmowej pomocy prawnej; wyrok NSA z 23 marca 2010 r., I FSK 326/09).
Obecnie jednak, zarówno organy podatkowe, jak i sądy administracyjne odmawiają podatnikom prawa do odliczenia VAT od wydatków na działalność społecznie użyteczną mimo istnienia związku z działalnością gospodarczą. W tym miejscu można powołać wyrok NSA z dnia 23 marca 2017 r., sygn. I FSK 1458/15. Sąd orzekł, że podatnikowi nie przysługuje prawo do odliczenia VAT od wydatków na zakup towarów i usług związanych z inwestycją polegającą na budowie strefy rekreacji dla dzieci (podarowanej przez przedsiębiorcę miastu).
Zdarzają się orzeczenia pozytywne dla podatników
Pojawiają się jednak również pozytywne dla podatników orzeczenia. W wyroku WSA w Warszawie z dnia 8 grudnia 2016 r., sygn. akt III SA/Wa 2881/15, sąd potwierdził prawo spółki do odliczenia VAT od wydatków związanych z realizacją wielu prospołecznych inicjatyw takich jak remonty domów dziecka, szkół czy szpitali. Przy okazji spółka eksponowała swoje logo i informowała o zaangażowaniu finansowym w inwestycje. Wyrok ten jest jednak nieprawomocny.
