o
d 9 lipca 2018 roku obowiązują nowe przepisy dotyczące przedawnienia roszczeń majątkowych. Najważniejszą zmianą jest skrócenie terminu przedawnienia. Zróżnicowano również pozycję konsumenta i przedsiębiorcy.
Nowy ogólny termin przedawnienia roszczeń
Ustawodawca skrócił ogólny termin przedawnienia roszczeń z 10 do 6 lat, przy czym roszczenia przedawniać się będą z końcem roku kalendarzowego.
Wyjątek: Koniec terminu przedawnienia roszczeń przedawniających się krócej niż 2 lata pozostaje bez zmian.
Przykład: Roszczenie z tytułu rękojmi o wymianę lub naprawę rzeczy sprzedanej, której wady stwierdzono w dniu 11 lipca 2018 roku, przedawni się w dniu 11 lipca 2019 roku. (roczny termin przedawnienia)
Świadczenia okresowe i związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Pozostawiono bez zmian terminy przedawnień świadczeń okresowych i związanych z prowadzaniem działalności gospodarczej, które wynoszą 3 lata. Obliczając termin przedawnienia, trzeba mieć jednak na uwadze, iż upływ terminu oznaczony jest na koniec roku.
Przykład: Roszczenie, które stało się wymagalne w dniu 11 lipca 2018 roku, przedawni się w dniu 31 grudnia 2021 roku. (11 lipca 2021 – 3 lata + okres do końca roku kalendarzowego)
Co z roszczeniami, które stały się wymagalne przed dniem 10 lipca 2018 r.?
Stosowanie nowej ustawy
Ustawa wprowadzająca zmiany określa zasady, które porządkują sytuację starszych roszczeń. W myśl jej rozwiązań do przedawnienia roszczeń powstałych przed nowelizacją stosuje się ustawę zmienioną. Należy jednak każdorazowo badać termin przedawnienia w świetle reguł przedstawionych poniżej.
Roszczenia, których termin przedawnienia wynosił 10 lat.
Co do zasady, bieg przedawnienia takich roszczeń przeciwko konsumentowi rozpoczyna się na nowo. Jednak, jeśli roszczenie na starych zasadach przedawniłoby się wcześniej, stosuje się stare przepisy.
Wariant I. Przedawnienie na nowych regułach.
Roszczenie powstałe: 1 stycznia 2015 roku
Stary termin: 1 stycznia 2025 roku
Nowy termin: 31 grudnia 2024 roku
Roszczenia powstałe: 31 grudnia 2014 roku
Stary termin: 31 grudnia 2024 roku
Nowy termin 31 grudnia 2024 roku
Wariant II. Przedawnienie na starych regułach
Roszczenia powstałe: 30 grudnia 2014 roku
Stary termin: 30 grudnia 2024 roku
Nowy termin 31 grudnia 2024 roku
Roszczenia przysługujące konsumentowi
Termin przedawnienia roszczeń przysługujących konsumentowi powstałych przed 10. lipca liczony będzie według dotychczasowych reguł. Także o świadczenia okresowe.
Pozostałe roszczenia
Termin przedawnienia pozostałych roszczeń nie został skrócony. Stosuję się ustawę nową, która de facto wydłużyła termin ich przedawnienia, w ten sposób, że jego końcem będzie koniec roku (przykład wskazany powyżej).
Przedawnienia na zarzut? Nie w sporze z konsumentem
Dotychczas
Do 10 lipca 2018 roku można było dochodzić roszczeń przedawnionych, a uchylenie się od ich zasądzenia wymagało powołania zarzutu przedawnienia.
Obecnie
Novum wprowadzonym do kodeksu cywilnego jest zróżnicowanie pozycji konsumenta i podmiotu profesjonalnego. Zasadą jest, że przedsiębiorcy nie będą mogli dochodzić roszczeń przedawnionych, co sąd będzie badał z urzędu. W powiązaniu z tą regułą wprowadzono kolejny obligatoryjny element pozwu, którym jest określenie terminu wymagalności roszczenia. Podkreślenia wymaga fakt, że dotyczy to jedynie sporu konsumenta z przedsiębiorcą.
Złagodzenie
Legislator pozostawił furtkę dla sędziów, by , po rozpatrzeniu interesu stron, mogli zasądzać przedawnione roszczenia przeciwko konsumentom, jeśli wymagają tego względy słuszności. Rozważając tę kwestię sąd zwróci uwagę przede wszystkim na długość terminu przedawnienia, w powiązaniu z czasem jaki minął od jego końca oraz okolicznościami jakie wpłynęły na to, że roszczenie nie było dochodzone. W szczególności, analizie poddane zostanie zachowanie dłużnika zmierzające do niedochodzenia roszczenia.
Roszczenia przedawnione
Od dnia wejścia w życie ustawy, roszczenia, które się przedawniły, a w stosunku do których konsument nie podniósł zarzutu przedawnienia, nie mogą być dochodzone przez przedsiębiorców w sporach z konsumentami, jednak odpowiednie zastosowanie winna mieć reguła opisana powyżej.
Roszczenia zasądzone
Powyższe uwagi dotyczące roszczeń objętych ogólnym, sześcioletnim terminem przedawnienia dotyczą również roszczeń stwierdzonych prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczeń stwierdzonych ugodą zawartą przed sądem albo sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd.
Stan na 01.01.2019
